عراق 2010/چهارم

ترجمه : ملیحه رهبری

عراق درسال 2010 (3)ـ

سفردرآینده ای نامعلوم
Marc Berduge:گزارشی از

قسمت چهارم

با وجود نامه ای که ازخود وزارت نفت داریم تا از این مناطق نفتی دیدن کنیم وگزارش تهیه کنیم اما نگهبان که کرداست، فقط از رییس خودش اطاعت می کند و خیلی راحت اجازه نامه ما را که ازجانب وزارت نفت است، به رسمیت نمی شناسد. با وجود اسکورتی که استاندارکرکوک به ما داده است اما به ما اجازه ورود نمی دهند وسرانجام بعد از یکساعت وارد محوطه می شویم. رییس شرکت نفت شمال حاضربه ملاقات با ما نمی شود وبا وجود قرار قبلی اما ما را نمی پذیرد وسکرتراو به ما اجازه میدهد که تنها حوزه های نفتی کرکوک را تماشا کنیم. اما درمقابل پست های بازرسی، محافظین کرد مستمربا دیدن نماینده استاندار ما را متوقف می کنند ومانع می شوند. مناسبات بین شرکت نفت شمال واستانداری کرکوک هیچ تعریفی ندارد. اسکورتی که ما را همراهی می کند با ناراحتی می گوید که کمپانی نفتی شمال استانداری کرکوک(مقامات دولتی) را قبول ندارد، درحالیکه نباید اینگونه باشد و نفت شمال چنان رفتار می کند که گویی استقلال کامل دارد. درحالیکه اجازه نداشتند مخالفتی با ما بکنند زیرا ظاهرا اینها باید تحت امر وزارت نفت دربغداد باشند اما اینگونه عمل نمی کنند.ـ
شانزده (16)میلیارد بشکه نفت خام دخیره کرکوک می تواند به مدت بیست سال نیاز نفتی فرانسه را برطرف کند. به مدت یک دقیقه می توانیم مناطق نفتی این بخش کرکوک را فیلمبرداری کنیم. به دلیل شعله ور بودن زمین و-مشعل ها نفتی که درهرچند ده یا صد متری قرار دارند، این محوطه ازجاهای دیدنی جهان نیزنامیده می شود. تا قبل ازما هیچکس اجازه نداشته است، اینگونه به این چاه های نفتی نزدیک و فیلم تهیه کند.ـ

مناطق نفتی از اینجا ادامه یافته و تا منطقه خورمله(قورمله) امتداد می یابد. دولت مرکزی ودولت خود مختارهردو ادعا یا حق حاکمیت یکسان براین منطقه وسیع نفتی عراق را دارند. مدت هشت ماه است که درخورمله توسط شرکت نفت کردی به نام کار(ک. آ. آر.)؛ نفت استخراج وتصفیه وصادر می شود. 24 منبع نفتی حفاری شده با تأسیسات مدرن نفتی وجود دارد که فقط کردها درآن کارمی کنند. مدیریت مهندسی با ما مصاحبه می کند ومی گوید:ـ
Dr.Qaywan Swara
Ingenieur kar Grupe
«ازسال 1927 به بعد و به ویژه از 2003 دراین منطقه کردها کارکرده اند و درزمینه استخراج وکارهای نفت وگاز وکارآموزی وتخصص وتجربیات لازم را دیده اند وامروزمطلقا وفقط کردها وبدون هیچ وابستگی به بقیه کشور، امورات نفتی را اداره می کنند که 90 درصد آن از مناطق اربیل وسلیمانیه و... است و مدیریت این بخش نفتی کشورمستقل از دولت مرکزی است و ما برای کنترل منابع نفتی دراین منطقه کفایت پیدا کرده ایم. ومدیریت موفق شده است که نسل نو و متخصصی را برای بهره برداری واداره این منابع آموزش دهد و تربیت کند.»ـ
یک ضربه مهلک دیگر برای دولت مرکزی دربغداد؛ هماهنگی آمریکایی ها ودولت خودمختارکردستان درسال 2009 بود که اجازه می داد تا نفت این منطقه خورمله( کورمله) بهره برداری شده و به ترکیه فرستاده شود ومنافع حاصل ازآن برای امورات دولت خودمختار کردستان باشد.ـ

مدیرمسؤل بخش مهندسی نفت خورمله می گوید:« برای هرمهندس کردی افتخاربزرگی است که دراینجا( وطن کردی خود) کار کند. همچنین محصولات نفت خام کرکوک نرمال نیست بلکه بهترین در کل جهان است واینهم باعث افتخارماست.».[درضمن، پرچمی که برفرازدکل های نفتی اینجا دراهتزاراست،پرچم کردستان است.]
وزیرنفت عراق دربغداد آقای آل-شریستانی مایل نیست درباره این واقعیت وفروش نفت ومصرف آن برای اداره امورداخلی دولت خودمختاراظهار نظری کند. دراکتبرسال 2009 دولت خودمختار تصمیم گرفت که صادرات نفت به ترکیه را متوقف کند تا بغداد این قراردادها را تأیید کند.ـ

آمریکا پشت پرده وغیرعلنی ازدولت خود مختارحمایت می کند. واشنگتن مدت زمان طولانی است که دولت خودمختار را طرف معامله های قابل اتکا واعتماد خود میداند واربیل محل ومکان خوبی برای این فعالیت هاست.ـ
یکی ازاین مکان ها دراربیل کلوپی متعلق به شرکت کار(ک. آ. آر) درنزدیکی فرودگاه است که متعلق به یک شرکت خصوصی ایمنی-حفاظتی است که ازسال 2003دراینجا فعال است وبه راحتی به کسب وکارش مشغول است وبه درودیوارش عکس ها وتصاویر شخصیت های مهم سیاسی ومقامات آمریکایی که به کردستان آمده و دراین مکان مهمان بوده ویا حضورداشته اند،آویخته است و ویدیویی هم درسالن این ملاقات ها را پخش می کند.ـ
شرکت های سرمایه گذاری آمریکایی که درعراق خود را کاملا مخفی نگه می دارند، اما دراین منطقه اربیل خوش آمده اند. فرضا یک شرکت پیمانکاری دراین منطقه یک مجتمع مسکونی شامل صد خانه مدرن به سبک آمریکایی ساخته است که هرکدام به قیمت 250 هزار دلار است.ـ
Damien Deuguelder
Promouur immobilier
از این پیمانکار جوان آمریکایی می پرسیم، شما که سالهاست دراینجا کار می کنید، معتقد به پیشرفت عراق برای ده سال آینده هستید؟ جواب می دهد:« بله! حتی روزبه روزاوضاع عادی وبهتر می شود واربیل منطقه آینده داری است وشخصیت های مهم آمریکایی به اربیل می آیند وازپیشرفت های آن دیدن می کنند. وآرامش وفضا برای فعالیت های اقتصادی وسازندگی ازمنطقه(کردستان) شروع شده وبه تدریج به جنوب وتمام عراق خواهد رسید. من آینده عراق برای ده سال بعد را خوب می بینم.»ـ
درهمین منطقه به دیدن مدیر شرکت پیمانکاری وتأسیساتی کار(ک.آ .آر) می رویم که ازسال 2003 درکارهای تأسیساتی با آمریکایی ها قرارداد بسته بود و معاملات بسیار پرسود و فعالی نیز داشته است وحالا درکارنفت و گازنیزمی خواهند فعال شوند. با طرف یا مدیرکرد این شرکت به نام آقای باز کارین که رییس گروه کار(ک.آ.آر) است ملاقات می کنیم.
دراین ملاقات آقایان شرکای آمریکایی نیزحضور دارند.ـ
Richard Eagleton
Investisseur american
آقای ریچارد گلتون درمصاحبه میگوید:« بله! معاملات ما خیلی پرسود وموفقیت آمیز بودند وحالا درکارهای نفت وگاز هم می خواهیم وارد شویم.» او ازجانب جو-البه که ازدوستان نزدیک جورج بوش است که درآمریکا هم افتضاحات زیادی به هم زده است، نمایندگی دارد که در این زمینه ها درکردستان اقدام برای سرمایه گذاری کند. وآقای ریچارد گلتون می گوید که من نماینده جو- البه هستم که بسیارشریف و خوش نام درکارهای معاملاتی است. شریک دیگر دراین شرکت که نماینده واشنگتن است به نام روبرت گوردن است.ـ
Robert Gordon
Vertereter der kar Group in Washington
او میگوید:« ما درارتباط با وزارت امورخارجه آمریکا و وزارت اقتصاد(بازرگانی) هستیم و دراینجا یک سلسله قراردادها را پشت سرگذاشته ایم والبته مناسبات خوبی هم با دولت آمریکا داریم وهرچه جلوتر برویم، راه معاملات دراینجا کوبیده ترخواهند بود. کردستان امنیت خوبی دارد و منطقه تجاری خوبی برای سرمایه گذاری پرسود است. اگرآمریکا هم برود اما امنیت وقانون باشد ما به کارهایمان ادامه میدهیم. روابط خوبی بین شرکتهای خصوصی وواشنگتن هست وما دراین سالها قراردادهای بسیاری با عراق بسته وبه اتمام رسانده ایم وبسیار خوب است که با رفتن آمریکایی، درهای عراق به روی جهان بازشده باشد. وضروری است که مناسبات خوبی بین عراق وآمریکا و بقیه دنیا برقرار شده باشد.» دراین شرکت(ک.آی.آر) چند ده نفردیگراز سرمایه گذاران مختلف کرد وآمریکایی فعالیت دارند واین امر نشان می دهد که مناسبات خوبی بین شرکت های خصوصی کردستان و واشنگتن برقرار است که بسیارمثبت وخوش بین به آینده و سرمایه گذاری های مشترک درکردستان هستند.ـ

درنشست مشترکی که درآن سرمایه داران فرانسه ودوبی نیز شرکت کرده اند، ما نیزحضوریافته وگزارش تهیه میکنیم. مدیر کرد این شرکت برای شرکا توضیح می دهد که شما نگران عقب نشینی نیروهای آمریکایی وعدم امنیت نباشید زیرا دولت کردستان برای حفظ امنیت در منطقه خودمختار وممانعت از درگیری های قومی تقاضای یک خط حفاظتی وامنیتی با حضور نیروهای آمریکایی را خواهد کرد واین امر سرمایه گذاری برای 5 یا ده سال آینده را تضمین خواهد نمود!ـ
با وجود حضورنیروهای آمریکایی در یکی ازبخش های منطقه خود مختار، با وجود خط حفاظتی بین این منطقه وبقیه کشور، اما ناآرامی ها افرایش می یابند.ـ
دراینجا مصاحبه بایک مقام مسؤل درکردستان انجام می دهیم:ـ
khaled Salih
Ancien consillen pour le Petrole du Gouvernment regional Kurde
آیا شما یک عراق را که درآن کردستان خود مختار وجنوب نیز مستقل باشد ودولت مرکزی بغداد نیز باشد بهترازیک عراق متحد یا واحد وبا دولت مرکزی می دانید؟
پاسخ:«ازآنجاییکه پول نفت کردستان درگذشته توسط دولت مرکزی، صرف خرید سلاح های شیمیایی برای کشتن وسرکوب خلق کرد می شد، باید اختیار نفت کردستان را به دولت مرکزی ندهیم. نباید پول نفت کردستان را به دولت مرکزی بدهیم تا با همان مارا سرکوب کنند. قانون اساسی وپارلمان ودولت خودمختار دراین زمینه تلاش کرده اند. راه حل بین دولت مرکزی و کردستان وجود یک دولت قدرتمند خود مختارکردستان است که قابل توسعه باشد وبتواند پیشرفت کند.»ـ

استانبول:ـ
28 دسامبر 2009 وزیرنفت عراق برای نجات مناطق نفت خیز که درکردستان تحت نفوذ آمریکایی ها ودرشمال تحت نفوذ ترکیه است ودرجنوب تحت نفوذ ایران است وبرای اینکه از موضع دولت مرکزی برمنابع نفتی بتواند نظارت کند، ازشرکت های نفتی جهان برای یک مناقصه (مزايده بين المللي) دعوت کرده است. شرکتهای نفتی بین المللی 6 سال درانتظاراین لحظه تجاری بودند.ـ
50 شرکت نفتی بزرگ دراین جلسه شرکت کرده اند وهیجان بزرگی دربین مدیران شرکت دیده می شود وهمه علاقمندند که قطعه ای از این کیک بزرگ نصیبشان شود.ـ
شرکت های بزرگ نفتی آمریکایی، روسی(لوک اویل) و...اروپایی ها نیزحضوردارند وانگلیسی ها وهلندی ها وفرانسوی ها(توتال) هم حضورقوی دارند. بعد ازچندین ساعت نشست درسالن دربسته و بدون حضور خبرنگاران ، سرانجام کنسول عراق ونمایندگان وزیرنفت دربرابر رسانه ها قرارمی گیرد.ـ
Thamer Ghadhban
Conseiller pour le petrole peremier minister irakien
آقای طامرقدبان می گوید: کمپانی هایی که مایل به شرکت دراین مناقصه هستند به همکاری خود با ما ادامه خواهند داد. در 11 ماه سپتامبر(2009)که کٌد این اجلاس است. درروزهای 11 و12 سپتامبر درسالن بزرگ نخست وزیری یک نشست بزرگ برگزارمی شود ودرآنجا درباره پیشنهادات درباره این مناقصه(مزایده بین اللملی نفت) تصمیم گیری خواهد شد.»ـ
به خاطر بستن دهان اپوزیسیون وممانعت ازانتقاد، می بایست که تصمیمات اتخاذ شده دراین اجلاس شفاف باقی بمانند. یکی از خبرنگاران می پرسد:ـ
آیا قراردادها وطرف های قراردادی را معرفی خواهید کرد؟ پاسخ طامرقدبان:« مطابق قانون همه قراردادها وطرف ها را علنی می کنیم ودرعرض 2 ماه رسانه ها را مطلع کنیم و قراردادی مخفی نیست و همه علنی وشفاف است.»ـ

برخلاف قراردادهای شرکت های نفتی کردستان، دراین مناقصه کمپانی هایی که قرارد داد می بندند، اجازه ندارند هیچ سهم سرمایه ای ازمناطق نفتی که بهره برداری میکنند، دریافت کنند ووزیر نفت عراق ازاین بابت احساس پیروزی می کند. دیگراینکه برای تولید هربشکه نفت اضافه، مبلغی حدود 2 دلار درنظرگرفته شده است. مدیر کمپانی نفتی ایکزون موبیل می گوید:ـ
Richard c.Vierbuchen
Directeur Exxon Mobil
می گوید که ما خوشحالیم وقیمتی که به مناقصه گذشته شده درهیچ جای دیگرگیر نمی آید و می توانم بگویم که خوشحالم که بالاخره این اجلاس برگزارشد و درآستانه بستن قراردادیم و به زودی کار را شروع خواهیم کرد.
وزیر نفت عراق درمصاحبه می گوید:« به مجرد آنکه تصمیمات و مذاکرات ما علنی شد، این اقدام ما برای خیلی ها شوک بزرگی بود. ازهمه طرف به سمت من حمله شروع شد. حتی گفتند برای شرایطی که تو گذاشته ای، هیچ کمپانی نخواهد آمد. اما من به کارهای خودم ایمان یا شجاعت دارم!»ـ

بغداد 2 نوامبر2009 و5 روز قبل از برگزاری دومین مناقصه بین المللی، دوعملیات تروریستی درنزدیکی نخست وزیری انجام می گیرد با 127 کشته که درمدت زمان زیادی بی سابقه است ولی هیچ مانعی برروند بستن قراددادها نیست. دراین زمان قراددادهای نفتی(برای توسعه میدان های نفتی) می خواهند بسته شوند وبغداد می خواهد نخستین نمایشگاه بین المللی را نیز درسال 2010 افتتاح کند.ـ
بیشترین انتقادها به وزیرنفت به خاطرقراددادها، ازجانب فرانسوی ها می آیند. با این حال در روزاجلاس شرکت توتال با علاقه حضوردارد ونماینده آن به ما می گوید که ما خوشحال می شویم که برای حوزه های نفتی بصره بتوانیم، قرارداد ببندیم اما باید که قرارداد برای هردو طرف منفعت داشته باشد.»ـ
در روز اجلاس برای دومین مناقصه نفتی، فضای امنیتی شدیدی برقراراست و خود وزیر نفت عراق با کمبو(نفربر زرهی )آمریکایی به محل اجلاس می آید. برای حفاظت بقیه نیزدرهر 200 متر خودروهای زرهی حضورامنیتی بالایی دارند.ـ
وزیرنفت وبیشترخارجیانی که دربغداد کارمی کنند، دریک منطقه ویژه وبه دورازپایتخت وکاملا محافظت شده، زندگی می کنند یا استقرار دارند ونسبتا بدون خطرمی توانند دراجلاس حضوریابند.ـ

شرکت توتال وشرکا امروز حضورفعالی دارند و نخستین کسانی هستند که با وزیرنفت عراق ملاقات می کنند. بحث برسر بهره برداری ازمنابع نفتی به وسعت. 1.5 میلیون بشکه در روزاست یعنی، دو برابر قرارداد الجزایر. فرانسوی ها درسال های 1991و1997 از این منابع بصره نمونه برداری کرده ومایل به سرمایه گذاری درآن هستند. وزیر نفت عراق به سؤال ما که آیا از بازگشت فرانسویها خوشحال هستید، پاسخ نمی دهد ومی گوید:«سؤال مناسبی برای این شرایط نیست. بگذارید مذاکراتمان را ادامه دهیم»ـ
مذاکرات درپشت درهای بسته است. رقابت شرکت ها بالاست ونباید شرکتی ازمبلغ یا شرایط پیشنهادی شرکت دیگری باخبرباشد تا بتواند خودش برنده بشود.ـ
ادامه دارد
ادامه دارد....
30 مای 2010 برابر با 9 خرداد 1389

Die Dokumentation von Marc Berdugo und Patricia Loison fragt:
Wem gehört der Irak?
Frankreich, 2010
Magneto Presse

ARTE France